METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI
Bilimin ve edebiyatın gelişmesi, buna bağlı olarak farklı
alanlarda metinlerin yazılması, metinlerin sınıflandırılması sonucunu
doğurmuştur. Bu sınıflandırma, metin türlerinin birbirinden ayrılmasını ve anlaşılmasını
kolaylaştırmıştır. Metinler anlatım türlerine, yazılış amaçlarına, gerçeklikle
ilişkilerine göre gruplandırılabilir. Buna göre metinler genel olarak öğretici
metinler ve edebî (sanatsal, kurmaca) metinler olarak ikiye ayrılır. Bu iki
metin türünün ayrıldığı noktalar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Edebî
Metinler Ölçütler Öğretici Metinler
|
Gerçekler
kurgulanarak anlatılır. |
Gerçeklik |
Gerçekler
yorumlanmadan aktarılır. |
|
Çeşitli
duyguları yaşatmak, okuyucuya edebî zevk vermek amacı güdülür. |
Amaç |
Okuyucuya
bilgi vermek, bilgiyi okuyucuyla paylaşmak amacı güdülür. |
|
Üslup kaygısı
vardır, ifadeler süslü ve sanatlıdır |
Üslup |
Üslup kaygısı
yoktur, ifadeler duru ve yalındır. |
|
Nesnellik ve
bilimsellik değil, öznellik hâkimdir. |
Anlatım |
Konu tarafsız
bir şekilde yorum yapmadan açıklandığından nesnellik hâkimdir |
|
Kelimeler yan
ve mecaz anlamlarıyla kullanılır. |
Anlam |
Kelimeler
genellikle gerçek ve ilk anlamlarıyla kullanılır |
|
Masal,
destan, roman, hikâye, efsane, mesnevi, şiir, tiyatro gibi türleri vardır |
Türler |
Tarihî,
felsefi, bilimsel metinler; deneme, makale, fıkra, söyleşi, eleştiri, haber
yazısı; anı, mektup, günlük, gezi yazısı, yaşam öyküsü, öz yaşam öyküsü gibi
türleri vardır. |
Yorumlar
Yorum Gönder